Jaskinia w Sztolni Teresa na Miedziance

      Otwór wejściowy do podziemnego kompleksu Jaskinia – Sztolnia Teresa umiejscowiony jest w dnie nieczynnego, południowego kamieniołomu wapienia zlokalizowanego u wschodniego podnóża  Góry Miedzianka, położonej pomiędzy wsią o tej samej nazwie, a miejscowością Zajączków,  w gminie Chęciny. Zlokalizowanie kompleksu nie nastręcza żadnych problemów, Góra Miedzianka jest dobrze widoczne z drogi dojazdowej do miejscowości Miedzianka. Należy pamiętać, że sztolnia i umiejscowiona w niej jaskinia  położona jest w granicach Rezerwatu  „Góra Miedzianka” i na eksplorację potrzebna jest zgoda Konserwatora Przyrody w Kielcach.
Zasadniczą część obiektu stanowią korytarze nieczynnej kopalni rud miedzi  (tzw. sztolni Teresa a wcześniej sztolni Antoni) główne prace prowadzono tu  w latach 1804÷1807 i 1817÷1820. W trakcie prowadzonych prac natrafiono na korytarze jaskiniowe. Naturalnym jest ciąg od otworu wejściowego do połączenia z głównym chodnikiem górniczym, a także komora w pobliżu tegoż połączenia oraz korytarze w południowo-zachowniej części kopalni.
     Długość całego kompleksu : 523 m,  w tym 270 m część naturalna. Deniwelacja całego zespołu pustek 21 m, naturalnej części obiektu 16 m. Zwiedzanie obiektu dość uciążliwe, miejscami ciasne korytarze w szybikach potrzebna lina.
    Korytarze jaskiniowe wraz z chodnikami kopalni występują w obrębie szarych wapieni górnego dewonu-franu, które w kilku miejscach przecinają wiśniowe łupki górnego dewonu-famenu. W ścianach oraz na powierzchni gruzu pokrywającego spąg widoczne są ślady mineralizacji kruszcowej. Stosunkowo łatwo odnaleźć tu można wystąpienia azurytu, malachitu, a przy odrobinie szczęścia i dużej uwadze  również miedziankitu, chalkopirytu, olivenitu.   Spąg  pokrywa rumosz skalny przemieszany z osadem piaszczysto-ilastym. W kieszeniach krasowych zachowały się glinki typu „terra rossa”. Obiekt wilgotny. Na ścianach występują krople wody. W korytarzach znajdują się liczne kałuże, niektóre o charakterze małych jeziorek. Wewnątrz zaobserwowaliśmy ćmy, pająki i nietoperze.
      Sztuczny otwór kompleksu obecnie rozkopany do dość dużych rozmiarów prowadzi w kierunku południowo-wschodnim do ciasnego korytarza krasowego. W jego dnie, w prawo poprzez ciasny przełaz rozpoczyna korytarz, który  po około 1,5,m doprowadza do innego korytarza rowijającego się w kierunku  południowo-wschodnim  a następnie południowym by po około 6 m  zakończyć się ślepo. W miejscu, w którym korytarz zmieniał kierunek odchodzi ciasny korytarz biegnący początkowo ku północy, a następnie na zachód, by po około 10 m skręcić ponownie na północ, w trym miejscu korytarzyk rozszerza się i piaszczystą pochylnią opada do obszernego (3m x 4 m)  korytarza rozwijającego się w dwóch kierunkach. Odnoga północno-zachodnia po około 16 m zwęża się i odbija na północ ciągnąc się jeszcze przez około 25 m. Na jego spągu częściowo obecna jest stojąca woda. Odnoga południowo-wschodnia po około 15 m doprowadza na krawędź szybika ( głębokość ok. 10 m) o wymiarach 2 m x 1,5 m . Po drodze po lewej stronie znajduje się wejście prowadzące do komory krasowej rozwijającej się ku górze pochylnią  zakończoną po kilku metrach piaszczystym syfonem.  W okolicach szybiku korytarz zwęża się i  rozgałęzia w trzech kierunkach:  na północny wschód biegnie  kilkumetrowy chodnik górniczy, w kierunku południowo-wschodnim rozpoczyna się tu ciąg rozgałęziających się i zmieniających kierunek wyrobisk górniczych a w kierunku południowym ciąg prowadzi do ciągu pustek mających charakter korytarzy jaskiniowych.  ten naturalny ciąg ma skomplikowany przebieg, rozwija się na różnych poziomach często krzyżując się ze sobą. w kilku miejscach występują kałuże i jeziorka. Spąg tego ciągu pokrywa gruz skalny wymieszany z osadem piaszczysto-ilastym.  Plan kompeksu znajdziesz tu.

Opracowano na podstawie:  Recielski K., Gajewska A., Lermer D. : „Jaskinia w Sztolni Teresa na Miedziance” – [W:] Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego, Urban J. (red.), PTPNoZ, Warszawa 1996;
http://www.sktj.pl/epimenides/inne/jwstnm_p.html