Potoczek, obszar poszukiwań Andrzejowa Góra

Będąc w Masywie Śnieżnika postanowiliśmy odwiedzić niewielką miejscowość Potoczek ze względu na prowadzone w latach 50 prace górnicze w poszukiwaniu uranu. Z powodu niewielkiej ilości informacji o istniejących tam obiektach przeczesaliśmy LIDARowe mapy na Geoportalu i wytypowaliśmy dwie lokalizacje. Jak się później okazało trafiliśmy podwójną dziesiątkę.

Potoczek to niewielka miejscowość położona wzdłuż Nysy Kłodzkiej, niedaleko Pisar. Na początku XX wieku poszukiwano tutaj rud żelaza, o bogatej zawartości tego pierwiastka może wskazywać czerwony kolor gleby, dobrze widoczny na skarpach. W latach 50 w Potoczku uruchomiono niewielką Kopalnię rud uranu „Andrzejowa Góra”. Złoże udostępnione zostało dwoma szybami, główny na północnym stoku Kopalnianej Góry, a drugi w pobliżu jej kulminacji. Poza tym zarówno w terenie jak i na Lidarze widoczne są gdzieniegdzie zapadliska, szurfy, łomy.

 

[2]W budowie geologicznej okolic Potoczka biorą udział dwa główne kompleksy skał:

• proterozoiczno-paleozoiczne skały metamorficzne (budujące Masyw Śnieżnika i Góry Bystrzyckie) oraz
• górnokredowe skały osadowe (wypełniające rów górnej Nysy).

Granice pomiędzy tymi kompleksami mają charakter tektoniczny. Podrzędnie w formie pojedynczych płatów oraz wzdłuż dolin rzecznych występują osady kenozoiczne.

Do w/w skał metamorficznych należą trzy formacje skalne: gnejsy śnieżnickie (powstałe z przeobrażenia skał magmowych – granitów), gnejsy Gierałtowskie (powstałe z przeobrażenia skał osadowych) i łupki krystaliczne serii strońskiej (które pierwotnie były skałami osadowymi). Największy udział na omawianym obszarze mają gnejsy (występujące w różnych odmianach strukturalnych: grubooczkowych, drobnooczkowych i drobnowarstwewkowych (seria śnieżnicka) i równoziarnistych z wkładkami łupków łyszczykowych (seria gierałtowska). Łupki łyszczykowe tworzą czasem wkładki w gnejsach śnieżnickich. Łupkom łyszczykowym często towarzyszą amfibolity i soczewy wapieni krystalicznych.

Górnokredowy kompleks skał osadowych zajmuje południkowy pas na zachód od Potoczka. Najstarszymi utworami kredy są cenomańskie piaskowce glaukonitowe lokalnie w spągu zlepieńcowate, których wychodnie znajdują się wzdłuż granicy tektonicznej ze skałami metamorficznymi. Na nich zalegają osady turonu, rozpoczynające się marglami i mułowcami oraz piaskowcami poziomu Inoceramus lamarcki. Sedymentację górnokredową w rowie górnej Nysy kończą osady koniaku. Są to margle ilaste i piaszczyste oraz piaskowce ilaste, drobnoziarniste, tzw. piaskowce idzikowskie.

W trzeciorzędzie osadziły się żwiry i piaski, które obecnie zachowały się jedynie w formie izolowanych płatów.

Do osadów czwartorzędowych należą żwiry i gliny stożków napływowych, przykryte glinami piaszczysto-pylastymi z rumoszem skalnym, występujące w rejonie Szklarni. Współcześnie wzdłuż wąskich dolin rzek i potoków osadzają się żwiry, piaski i mułki.

 

Odnaleziony w terenie Szyb Główny, którego okno jest obecnie zakratowane, ma przekrój 4,3m x1,92m. Na 11,5m głębokości utworzył się niestety korek z luźnego materiału skalnego, być może szyb został częściowo zasypany (zabezpieczony) materiałem z pobliskiej hałdy. Pierwszy odcinek okna szybu jest obetonowany, później prowadzony jest w litej skale, Niestety, drewniana obudowa szybu nie zachowała się. Ostatni fragment drewnianej obudowy ostał się w narożniku betonowego zrębu szybu. Ze względu na okratowanie okna szybu nie udało nam się użyć sprzętu linowego i sprawdzić stabilności korka. W okolicy szybu natknąć można się na betonowe podstawy najprawdopodobniej urządzeń wyciągowych(?).

„Szyb nr2” – zlokalizowany niedaleko wierzchołka Kopalnianej Góry, obecnie zawalony, widoczne jest tylko niewielkie ok. 4m głębokości zapadlisko. Północna ściana szybu jest wychodnią skalną, reszta ma strukturę luźnego materiału, być może szyb został zasypany urobkiem ze splantowanej hałdy.

wg. Informacji w Potoczku wydobyto ok. 22 tony rud uranu o zawartości 48,8kg czystego pierwiastka.

Minerały występujące.[1]
W  strefie zluźnienia tektonicznego występują kwarc, różowy kalcyt, piryt, chalkopiryt, smółka i czerń uranowa oraz wtórne minerały uranu

[1]J. Lis, H. Sylwestrzak, Minerały Dolnego Śląska, Instytut geologiczny, Wydawnictwo geologiczne, Warszawa 1986

[2] OBJAŚNIENIA DO MAPY GEOŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000, Arkusze MIĘDZYLESIE I POTOCZEK (962, 963), PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY, Warszawa 2004